قالب طری پت پرمصرف ترین نوع قالب بطری در تمام صنایع بسته بندی است. اگر سری به فروشگاه های سطح شهر بزنید قفسه ها را مملو از بطری های پت میبینید. صنایع گوناگونی همچون مواد غذایی، شوینده، آرایشی-بهداشتی و حتی دارویی از این بطری ها استفاده میکنند. تمامی تولید کنندگان اولویت نخست شان را بطری پت میگذارند. اما چه چیزی باعث بروز این محبوبیت شده است؟ آیا آنها به راستی شایسته این همه مقبولیت هستند؟
سادگی ساخت و هزینه تولید پایین، آنها محبوب تر از هر بطری دیگری کرده است. حتی ساخت قالب آنها نیز به نسبت سریعتر و ارزانتر است. دستگاه تولیدشان نیز ارزانتر و در عین حال یک اپراتور ساده هم از عهده کار با آن بر میآید. اینها همگی دلایل پرمصرف بودنشان است. ما نیز در گروه صنعتی امین بر آن شدیم تا سهمی مهم در این صنعت داشته باشیم.
طراحی قالب پت برمحوریت خود ظرف میباشد. یعنی طراحی ظرف، پایه و اساس طراحی قالب خواهد بود. این مسئله تفاوت بسیار فاحشی با سایر قالب ها نظیر قالب های تزریق پلاستیک دارد. بنابراین نکته مهم طراحی اصولی ظرف میباشد. حال طراحی این قالب بر اساس ظرف چگونه است؟ با صحبت هایی که شد این طراحی را بر 2 دسته تقسیم بندی میکنیم. دسته نخست طراحی بر اساس یک بطری نمونه و دست دوم طراحی بدون بطری نمونه.
یکی از روش های طراحی قالب پت، استفاده از یک بطری نمونه است. بسیاری از مواقع پیش میآید که جذابیت یک بطری کارفرما را مجذوب خود کند. در این حالت یک نمونه از آن را تهیه کرده و به نزد سازنده قالب میرود. حال چطور میتوانیم قالب آنرا بسازیم? در وهله اول نیاز داریم تا در نرم افزار نقشه دقیق بطری را ترسیم کنیم. در این شرایط دو حالت اتفاق می افتد. حالت اول آنکه جزییات بطری پیچیده نباشد ( یعنی بتوانیم با ابزار های اندازه گیری مثل کولیس ابعاد دقیق را اندازه گیری کنیم). حالت دوم زمانی است که جزییات بطری نمونه بالاست و یا انتظار کارفرما نسبت به شباهت به بطری نمونه با حساسیت بالا و نزدیک به 100% باشد.
در حالت اول با استفاده از کولیس و سایز ابزار ها نظیر “ار” سنج شروع به اندازه گیری میکنیم. تمامی جزییات بایستی اندازه گیری شوند. بهتر است در انجام اینکار صبر و حوصله بخرج دهیم و دقت بالایی بکار بگیریم. نکته مهم این است که هر قدر بطری سادهتر باشد شباهت اندازه گیری با کولیس بیشتر خواهد بود. بدین ترتیب شباهت به 100% بسیار نزدیک خواهد بود.
در حالت دوم دیگر کولیس جوابگو نخواهد بود. با آنکه کولیس ابزار دقیقی است. اما وقتی پیچیدگی های بطری نمونه زیاد است. نمیتوانیم با کولیس از عهده آنها بر بیاییم. در این حالت استفاده از تکنولوژی اسکن سه بعدی راه گشا خواهد بود. این دستگاه میتواند با دقت بسیار بالا یک فایل به صورت ابر نقاط ارائه دهد. این فایل را میتوانیم به عنوان نقشه ترسیمی از بطری در نظر بگیریم. به این ترتیب بر اساس آن قالب را طراحی میکنیم. هرچند سازندگان این تکنولوژی اذعان دارند که ابر نقاط نمیتواند 100 % بطری را پوشش دهد. اما تجربه نشان داده است که برای قالب ظروف پت این تکنولوژی کارآمد و قابل قبول است.
بسیاری از مواقع برای طراحی از روی نموه ظرف نمیباشد. در این حالت ممکن است با یک ایده از سمت کارقرما و یا یک عکس مواجه باشیم. هرکدام از این حالت ها دارای نکاتی هستند که در ادامه به بررسی آنها میپردازیم. طراحی از روی یک عکس یکی از مواردی است که مجموعه ما بارها با آن مواجه بوده است. افرادی بودهاند که با ارسال یک تصور از یک بطری تقاضای قالب آن را داشتهاند. در این شرایط برخی از اطلاعات را میتوانیم از تصویر استخراج کنیم و برخی دیگر را بایستی با هماهنگی و نظر کارفرما در نظر بگیریم.
از جمله اطلاعات یک تصویر شکل هندسی آن است. مهمترین چیزی که تصویر به ما ارائه میدهد همان شکل هندسی است. اینکه ظرف مورد درخواست یک استوانه گرد است یا یک مکعب. اینکه ظرف درخواستی یکپارچه است یا در سطح آن تغییر فرم داریم. انحناهای آن به چه صورتی است. همه اینها اطلاعات اصلی است که از عکس درمییابیم. سایر موارد نظیر حجم، سایز دهانه و… هم مواردی هستند که با نظر کارفرما در طراحی اعمال میکنیم.
گاهی پیش میآید که کارفرما صرفا یک ایده در ذهن دارد. در این موارد چطور میتوانیم عمل کنیم؟ این سخت ترین حالت ممکن برای طراحی قالب پت است. زیرا از یک طرف در ذهن کارفرما صرفا یک ایده خام داریم که ممکن است نواقصی داشته باشد. از طرف دیگر بیان و انتقال این ایده به طراح نیز ممکن است به طور کامل صورت نگیرد. بنابراین در این حالت بایستی به این موارد دقت زیادی صورت گیرد. ما در گروه صنعتی امین رویه خاصی را دنبال میکنیم. ابتدا انتقال ایده از ذهن کارفرما به روی کاغذ. این کار ممکن است بسیار ساده و شماتیک باشد. این مرحله مهم ترین بخش از کار است. هر قدر این کار را بهتر انجام دهیم، در مرحل بعدی راحت تر خواهیم بود.
مرحله بعدی ایجاد نقشه نرم افزاری از طرح روی کاغذ است. این کار نیز بایستی در ارتباط نزدیک با کارفرما باشد. در این بخش اندازه گذاری در طرح صورت میگیرد. لازم است تا تمامی آنها را با کارفرما درمیان بگذاریم. نظرات ایشان در اینجا نیز مهم است و در اصلاحات طرح اعمال میگردد. البته کارفرمای محترم نیز خوب است از شرایط کار مطلع و خود را ملزم به دانستن تمامی جزییات بداند. هر چقدر ارتباط بین تیم طراحی و کارفرما نزدیک تر و بیشتر باشد، خروجی کار بهتر خواهد بود. برعکش هر قدر این ارتباط کمتر باشد، خروجی کار فاصله بیشتری با آن ایده اولیه خواهد داشت.
در بخش های قبلی در مورد ظرف و نحوه ترسیم نرم افزاری آن صحبت کردیم. حال میخواهیم نکات دیگری را در مورد طراحی قالب پت گوشزد کنیم.
از جمله نکات مهم در طراحی ظروف و قالب پت آن است که ظروف زاویه منفی نداشته باشند. این موضوعی است بسیار فنی که اثرات مخربی بر روی ساخت قلب و همچنین ساخت بطری ها دارد. اما فارغ از مسائل پیچیده و فی، میخواهیم با بیانی روان این مطلب را بازگو کنیم. زاویه منفی دو قسمت دارد. نخست زاویه منفی برای برای قالب و پس از آن زاویه منفی بطری. در مورد قالب اثر آن این طور است که ساخت قالب را با چالش های جدی روبروی میکند. حتی ممکن است ساخت آنرا امکان ناپذیر کند.
اما در مورد بطری ها. زاویه منفی سبب میگردد تا خروج آن از قالب با چالش همراه باشد. اگر این مقدار بسیار کم باشد خروج بطری سخت خواهد بود. اگر کمی بیشتر شود، خروج ظرف با آسیب به آن همراه است. همچنین اگر این مقدار زیاد باشد بطری به هیچ وجه از قالب جدا نمیگردد.
از جمله موارد مهم در طراحی قالب بطری پت سایز دهانه است. این اهمیت به ویژه در هنگام بکارگیری یک ایده اولیه بیشتر خواهد بود. بسیاری از مواقع پیش می آید که سایز دهانه مورد نظر با ایده ذهنی کارفرما تناسبی ندارد. در این شرایط به دو صورت میتوانیم روند طراحی را تکمیل کنیم. اول آنکه سایز دهانه را تغییر دهیم تا متناسب با ایده مان شود. دوم آنکه ایده مان را تغییر دهیم تا با سایز دهانه متناسب شود. سوم آنکه یک شرایط تعادلی مابین دهانه و ایدهمان برقرار کنیم.
یکی از نکات مهم که در هنگام طراحی قالب پت در نظر میگیریم پریفرم است. سایز دهانه، قطر، ارتفاع و شرایط رینگ پریفرم از جمله موارد مهم هستند. در مورد سایز دهانه بایستی با در نظر گرفتن برخی نکات، آنرا تعیین کنیم. به طور مثال با در نظر گرفتن صنعت مورد نظر و حجم ظرف، سایز دهانه را تعیین میکنیم. فی المثل در صنعت شوینده ها، برای ظروف مایع دستشویی فوم از دهانه 38 الی 48 استفاده میکنیم. یا در صنعت آرایشی بهداشتی برای ظروف کمتر از 300 سی سی از دهانه 28 استفاده میکنیم.
قالب پت بر اساس نحوه عملکرد دستگاه بادکن، مدل ها گوناگونی دارد. اما در میان همه آنها دستگاه مدل دستی پر مصرف ترینشان است. به همین دلیل حدود 95 درصد قالب پت موجود در بازار از این نوع است. عموما به صورت دو کویته هستند و به راحتی آنها را بر روی دستگاه بادکن نصب میکنیم. البته در ظروف با حجم بالا تنها میتوانند یک کویته باشند. معمولا از حجم های بالای 3 لیتر دیگر دو کویته نیستند و به صورت یک کویته آنها را میسازیم.
در ساخت قالب بطری پت از دو متریال اصلی فولاد و آلومینیوم استفاده میکنیم. یعنی این قالب ها یا آلمینیومی هستند و یا فولادی. متریال فولاد به نسبت مقاومت مکانیکی بیشتری دارد. به همین دلیل در سالهای ابتدایی ظهور این قالب ها، عمدتا آنها را از فولاد میساختند. اما به مرور زمان پس از رویت مشکلات مربوط به زنگ زدگی فولاد تمایل به آنها کمتر شد. نکته دیگر تغییرات گسترده در شکل هندسی ظروف بود. این تغییرات به مرور سرعت بیشتری به خود گرفت. سرعت بالای تغییرات در شکل ظروف باعث شد تعداد سفارشات قالب بالا رود. حال دیگر قالب های فولادی که ساخت گران تری دارند توجیه اقتصادی نداشتند. به همین خاطر علاوه بر عیب زنگ زدن، مزیت مقاومت بالای مکانیکی فولاد هم کم ارزش شد. برای همین هم خیلی زود آلومینیوم جای فولاد را گرفت.
گفتیم که آلومینیوم متریال اصلی در ساخت قالب های پت شده است. اما آلومینیوم خود نیز آلیاژهای متفاوتی دارد. بنابراین استفاده از هر کدام خروجی متفاوتی را ارائه خواهد داد. از جمله پرمصرف ترین آلیاژها، گروه های 6000 و 7000 میباشند. در میان آلیاژ های 7000، بهترین آلیاژ 7075 میباشد. علی الخصوص اگر از نوع TX باشد. با استفاده از آلیاژ بهتر، عمر مفید قالب افزایش مییابد. بعضا میتوانیم از آنها تا 10 سال و یا تا 5.000.000 ضرب استفاده کنیم. پس از 7075، سری 6063 نیز یکی از بهترین آلیاژ هاست. با این آلیاژ میتوانیم مطمئن باشیم که تا 3.000.000 ضرب قالب کیفیت خود را حفظ خواهد کرد.
یکی از ظروف بسیار پرکاربرد در صنعت غذایی ظروف جار میباشند. ویژگی بارزشان دهانه با سایز بزرگ آنهاست. دهانه های آنها از سایز 70 شروع میشوند و تا بیش از 120 هم هستند. بنابراین از آنها در محصولاتی که نیاز به دهانه بزرگ دارند استفاده میکنیم. به طور مثال عسل یا شیره های خوراکی مثل شیره انگور از جمله آنها هستند. بجز صنایع غذایی از این ظروف در سایر صنایع به طور محدود استفاده میکنیم. به عنوان نمونه در صنعت آرایشی برای بسته بندی موم از جار استفاده میکنیم.
از ظروف پت در صنایع مختلف استفاده میکنیم. از جمله آنها میتوانیم به صنایع غذایی، دارویی، آرایشی بهداشتی، شیمیایی، محصولات پتروشیمی و… اشاره کنیم. نکته مهم اینجاست که هر کدام از این صنایع حساسیت های ویژه خود را دارا هستند. فی المثل در صنایع آرایشی ظاهر بسیار شکیل مورد توجه است. یا در صنایع شیمیایی مقاومت بالای ظرف در برابر حمل و نقل و ضربات ناشی از افتادن مهم است. حتی در زیرصنایع نیز نکاتی حائز اهمیت هستند. مثلا در صنایع غذایی، آب معدنی و نوشابه گازدار را در نظر بگیرید. ظروف نوشابه را به خاطر فشار ناشی از گاز بایستی از ظروف یا گرماژ بالاتر استفاده کنیم.
یکی از صنایع هدف در ساخت بطری پت، محصولات آرایشی بهداشتی است. این صنعت که یکی از مهم ترین ارکان های تولیدی کشورست، سهم قابل توجهی از تولید ظروف پت در کشور را به خود اختصاص داده است. با این حال متاسفانه بخش زیادی از آنها به صورت واردات میباشد. دلیل این امر کیفیت پایین آنهاست. در صنعت آرایشی ظاهر بسته بندی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. به همین دلیل کیفیت ظرف بسیار مهم است. برای همین هم استفاده از قالب با دقت مناسب و نیز تولید ظروف با کیفیت بالا ضروری است.
برای تولید ظروف پت در کنار قالب، به پریفرم و دستگاه بادکن پت نیاز داریم. برای این منظور شناخت نسبی از آنها میتواند کمک خوبی برای تولید بطری باشد. همچنین برای طراحی قالب نیز به این اطلاعات نیاز داریم. ما باید بدانیم از کدام پریفرم استفاده خواهیم کرد. سایز دهانه آن چند است و از په نوعی است. پریفرم چه گرماژ و چه طولی دارد. در مورد دستگاه باد کن نیز نکات بسیار مهمی وجود دارد. مهم ترین آنها اتوماتیک و یا نیمه اتوماتیک بودن دستگاه است. برای همین در این بخش توضیحات مختصری از آنها را ارائه میدهیم.
تولید ظروف پت در زمره تولیدات بادی قرار میگیرد. این تولیدات بخشی از تولید پلاستیک هستند که در آن شکل دهی قطعه با استفاده از دمیدن باد درون یک قالب صورت میگیرد. تولید پت حالتی از تولیدات بادی است که در آن دستگاه باد را درون پریفرم میدمد. بنابراین برای آن نیاز به تهیه پریفرم داریم. پریفرم ها خود از تولیدات تزریق هستند. یعنی در مرحله نخست با استفاده از دستگاه تزریق و گرانول های PET، پریفرم ها را تولید میکنیم. همان طور که در بالا اشاره کردیم، سایز دهانه، گرماژ و ارتفاع مهم ترین ویژگی های پریفرم هستند. دهانه ها معمولا از 24 میلیمتر هستند تا ابعاد بسیار بالا نظیر 120. البته برای ابعاد بالاتر از اصطلاح جار استفاده میکنیم.
حال این سوال مطرح است که کدام پریفرم برای کار ما مناسب است؟ کدام دهانه با چه گرماژی؟ آنچه که تعیین کننده است، مورد مصرف پریفرم است. صنایع آب معدنی، نوشابه و آرایشی را در نظر بگیرید. میخواهیم یک بطری با حجم 330 میلی لیتر برای این 3 صنعت در نظر بگیریم. شاید تصور کنید که یک پریفرم برای همه آنها مناسب باشد، اما اینگونه نیست. برای راحتی دهانه همگی را 32 در نظر میگیریم. حال چظور؟ برای آب معدنی به دلیل حاشیه سود پایین کمترین گرماژ را در نظر میگیریم. از طرفی از دهانه کوتاه (Short Neck) استفاده میکنیم. این ارزانترین پیشنهاد برای آِب معدنی است. اما این پریفرم مناسب نوشابه گازدار و یا آرایشی هم هست؟
در مورد نوشابه های گازدار به دلیل فشار گاز، نیاز به پریفرم محکم تری داریم. همچنین دهانه آنها نمیتوانند از نوع کوتاه (Short Neck) باشد. حتی دربشان هم بایستی از استحکام بالایی برخوردار باشد. به این ترتیب میتوانیم بر فشار گاز فائق بیاید. در مورد صنعت آرایشی نیز نکات خود را دارا است. مهم ترین مسئله زیبایی ظاهر است. این صنعت نیاز به بطری هایی دارد که بالاترین کیفیت را دارا باشند. به همین دلیل از پریفرم های با گرماژ بالاتر استفاده میکنیم.
در مود بطری های صنعت آرایشی نکته بسیار مهم زیبایی بسته بندی است. این زیبایی شامل ظروف، لیبل، درب و کارتونینگ میباشد. در مورد ظرف نکات حائز اهمیت طراحی، بطری محکم و ساخت با کیفیت خواهد بود. در اینجا منظور از ساخت با کیفیت این است که آنرا با دقت بالا انجام داده باشیم. به طور مثال درزی که در قالب وجود دارد، بر روی بدنه بطری حتی المقدور ظاهر نشود.
دفرمگی را بر روی آن مشاهده نکینم و نکاتی از این دست. لازمه این امر طراحی بسیار اصولی و ساخت دقیق میباشد. طراحی شامل طراحی بطری و قالب خواهد بود. همچنین در مرحله ساخت، قالب و خود بطری هردو اهمیت دارند. برای ساخت دقیق بطری، استفاده از دستگاه تولید پت با کیفیت بالا و نیز استفاده از کمپرسور های مناسب و همچنین سیستم خنک کننده خوب راهگشا خواهد بود.
دستگاهی از خانواده بادکن ها که به طور ویژه برای ظروف پت طراحی شده است. این دستگاه از دو بخش اصلی یعنی حرارت دهی و بادکن تشکیل شده است. در بخش اول با حرارت پریفرم ها را نرم کرده و آماده تغییر شکل میکنیم. این تغییر شکل با استفاده از نیروی باد صورت میگیرد.
بخش حرارتی دستگاه را آون میگویند. این حرارت توسط لامپ امین میگردد. پریفرم ها به دلیل حساسیت بالا نمیتوانند حرارت شعله یا حرارت های گازی را تحمل کنند. در حال حاضر تنها حالتی که در حرارت دهی پریفرم حضور دارد، همین لامپ ها هستند.
در این بخش عملیات اصلی صورت میگیرد. قالب ها نیز در همین قسمت نصب شده اند. رویه کار به این صورت است که ابتدا پریفرم ها در دهانه قالب قرار میگیرند. سپس فک متحرک قالب به جلو می آید و بسته خواهد شد. در این هنگام جک بادکن (استرچ) به پایین می آید و بالای دهانه پریفرم قرار میگیرد. حال نوبت به دمیدن میرسد. برای این کار از دو جک استفاده میکنیم. جک استرچ با پایین می آید و پریفرم را تا انتها میکشد. سپس باد به صورت انفجاری در پریفرم دمیده میشود. با اینکار تمام سطح پریفرم باز شده و به قالب میچسبد. در حین این عملیات از جک دومی هم استفاده میکنیم. این جک قرار است دو فک قالب را که بر اثر فشار باد باز خواهند شد را بهم محکم نگه دارد.
همانند هر دستگاهی، قسمت الکترونیک همچون مغز و رشته های عصبی بسیار مهم و حیاتی است. در قسمت آون کنترل حرارت مهم ترین مسئله است. امری که کوچکترین تغییر شرایط آن میتواند اثر مستقیم در خروجی کار داشته باشد. داغ شدن صحیح پریفرم نخستین و البته مهم ترین مسئله در ساخت بطری پت است. بنابراین کار بخش الکترونیک در این ایجا بسیار حیاتی است. نکته دیگر حرکت یکنواخت پریفرم ها در داخل آون است. این هم مسئله مهمی است که به طور مداوم بایستی از سوی اپراتور دستگاه بررسی گردد.
کند و تند شدن حرکت پریفرم ها سب بروز آسیب خواهد شد. اگر این حرکت کند شود، یعنی پریفرم ها آهسته تر حرکت میکنند و دیرتر از آون خارج میشوند. معنی این حرف اینست که آنها حرارت بیشتری جذب کرده اند. بسته به مقدار این حرارت اضافی، ممکن است شکل پریفرم نهایی دچار مشکل باشد. حتی ممکن است که پریفرم بسوزد.
دستگاه های بادکن بطری پت انواع مختلفی دارند. هر کدام از این مدلها جهت مصارف خاصی مناسب هستند. دو پارامتر ظرفیت تولید و حجم بطری تعیین کننده مدل مناسب هستند. اگر بخواهیم یک دسته بندی برایشان قائل شویم، آنها را به دو دسته تقسیم میکنیم. دستگاه های نیمه اتوماتیک و دستگاه های اتوماتیک.
این دستگاه را میتوان به جرات پرمصرف ترین نوع بادکن پت دانست. راحتی کار، قیمت بسیار مناسب و نیز تعمیرات ساده از ویژگی های آن است. در این مدل ها بخش آون و بخش بادکن از هم جدا هستند. یعنی ضمن کار با آنها ابتدا اپراتور پریفرم ها را یک به بک بروی مقره های بخش آون قرار میدهد. سپس آنها پس از یک دور چرخش و گرم شدن از تونل دستگاه بیرون میآیند. به این ترتیب پریفرم ها بار دیگر توسط اپراتور جابجا و به داخل قالب قرار میدهیم. حال بخش باد کن وارد عمل میگردد.
در این بخش قالب نصب میگردد. دو فک قالب ( فک ثابت و فک متحرک) را به دو دیواره مونتاژ میکنیم. قاعدتا فک ثابت را به دیواره ثابت و فک متحرک را به دیواره دیگر محکم میبندیم. همچنین محور جک استرچ نیز مهم است. استرچ جکی است که پایین میآید و پریفرم را تا انتها میکشد. جانمایی فک های قالب به نحوی است که جک درست در مرکز دهانه پریفرم پایین بیاید.
در این مدل از بادکن ها، نیاز به اپراتور به حداقل میرسد. نخست آنکه انتقال پریفرم های حرارت دیده از آون به داخل قالب اتوماتیک خواهد بود. این انتقال در دستگاه نیمه اتوماتیک توسط اپراتور انجام میگیرد. اما در این مدل این کار به صورت رباتیک صورت میگیرد. به جز انتقال مذکور، قرارگیری پریفرم ها بر روی مقره های آون نیز میتواند بدون دخالت دست و به صورت اتوماتیک صورت گیرد. بنابراین دستگاه دارای یک مخزن ذخیره پریفرم خواهد بود. پریفرم ها ابتدا سورت و سپس توسط یک ناقل به سمت آون حرکت میکنند.
در مرحله بعد هر کدام بر روی یک مقره قرار خواهند گرفت. حال توسط مقره ها در مسیر مناسب از روبروی لامپ های آون عبور میکنند. به این ترتیب حرارت لازم را کسب و آماده بادشدن میگردند. پس از عبور کامل از روبروی لامپها بایستی از مقره ها برداشته و درون قالب قرار بگیرند. این برداشتن و قرار دادن در دستگاه اتوماتیک به صورت رباتیک صورت میگیرد. یعنی یک بازوی رباتیک میآید، آنها را بر میدارد و درون قالب میگذارد.
در مرحله بعد دو فک قالب بسته خواهند شد. بسته شدن به دو صورت خواهد بود.حالت اول آنکه یک فک ثابت و یک فک متحرک داریم و طبیعتا فک متحرک جلو میآید و قالب بسته خواهد شد. حالت دیگر این گونه است که دو فک متحرک داریم. به این ترتیب هر دو فک جلو میآیند و قالب بسته خواهد شد.
یکی از تفاوت های دو حالت مطرح شده، پاشنه یا کف قالب است. در حالتی که فک ثابت داریم، پاشنه را عموما به همراه فک ثابت قرار میدهیم. اما در حالتی که هردو فک متحرک هستند، پاشنه را مجزا در فضایی مابین دو فک قرار میدهیم. حال به هنگام بسته شدن فک ها، آنها به جلو میآیند و درست در مقابل پاشنه به هم میرسند. نکته مهم در این حالت تلورانس و انطباقات بین پاشنه و فک هاست. آنها بایستی به نحوی باشند که در کارایی و طول عمر قالب خللی ایجاد نگردد. باید بتوانیم ضمن حفظ کیفیت بطری تولیدی، از شرایط مطلوب قالب نیز محاظت کنیم. این مسئله را میتوانیم با انتخاب متریال مناسب و نیز طراحی اصولی و ساخت دقیق حل کنیم.
از ابتدای پیدایش صنعت قالب سازی، پولیش امری بسیار حیاتی بوده است. صیقل سطح قالب اثر زیادی بر روی کیفیت خروجی کار دارد. این مسئله در مورد تمامی انواع قالب ها وجود دارد. قالب های تزریق و قالب های بادی همگی نیازمند پولیش کاری زیادی هستند. ولیکن در مورد مکانیزم های بادی نظیر دستگاه بادی پلی اتیلن و پت اهمیت پولیش به میزان قالب های تزریق نمیباشد.
البته این صحبت به معنی حذف پولیش در آنها نیست. متاسفانه به مرور زمان اهمیت پولیش در نظر برخی قالب سازان و مصرف کنندگان قالب کمتر شده است. این امر سبب پایین آمدن کیفیت ظروف تولیدی هم شده است. گروه صنعتی امین با در نظر گرفتن این مسلئه تلاش کرده است تا با بالا بردن کیفیت صیقل سطح قالب، کیفیت ظروف تولیدی را به حداکثر برساند.
به جرات میتوانیم بگوییم که بالاترین کیفیت در تولید ظروف پت برای این صنعت است. جاییکه بسته بندی اهمیتی دو چندان دارد. شکل ظاهری بسته بندی در این صنعت بالاتر از هر صنعت دیگر است. به همین خاطر حساسیت بر کیفیت ظروف اهمیت بالایی دارد. و لذا تمامی مواردی که بر این کیفیت اثر گذارند را در نظر میگیریم. از جمله این موارد سطح صیقلی قالب است. این صیقل بایستی در حدی باشد که بتوانیم بر روی آن تصویر خودمان را به وضوح ببینیم.
از جمله سوالات کارفرمایان از ما اینست که این خطوط چه هستند؟ و چگونه از دست آنها خلاص شویم؟ در مورد چگونگی ایجاد آنها بایستی چند نکته را متذکر شویم. این خطوط دقیقا بواسطه آنکه دو فک قالب از هم جدا هستند ایجاد میگردند. بنابراین انتظار نبود آنها توقعی تقریبا نزدیک به محال است. اما حال که نمیتوانیم آنها را به طور کامل محو کنیم، به حداقل برسانیمشان. در ادامه برخی از دلایل ایجادشان و راهکارهای کم کردنشان را بررسی میکنیم.
اولین راهکار استفاده از دستگاه مناسب میباشد. بیایید نحوه بادش شدن بطری پت را مرور کنیم. ابتدا پریفرم در دهانه قالب قرار میگیرد. این مسئله در مورد دستگاه اتوماتیک و نیمه اتوماتیک علی رغم اختلاف در جزییات، صورت میگیرد. سپس دو فک قالب بسته شده و بهم محکم میگردند. حال جک استرچ پایین میآید و پریفرم را تا جای مناسب میکشد. سپس باد اصلی باز شده و در لحظه پریفرم را به قالب میکوبد. آنچه که مهم است همین مرحله است. جاییکه بر اثر فشار باد اصلی دو فک کمی باز میگردند. این مسئله باعث بروز خط جدایش خواهد شد. برای به حداقل رساندن این خط ایستی فشار بادی که فک هارا میبندد، بسیار بالا باشد. به این ترتیب خط جدایش به حداقل میرسد.
در ساخت قالب بطری پت با سه بخش روبرو هستیم. بخش اصلی یا بدنه قالب، دهانه و پاشنه. هر کدام از این سه بخش وظایفی را بر عهده دارند که در ادامه آنها را بررسی میکنیم. همچنین جهت عملکرد بهینه برای هرکدام شرایطی را تعریف خواهیم کرد. در این قسمت از مقاله به اختصار به بیان آنها نیز میپردازیم. تلاش خواهیم کرد تا این اختصار موجب از قلم افتادن مطلبی نگردد.
مهم ترین بخش هر قالب، بدنه آن است. عمده شکل هندسی بطری در این بدنه شکل میگیرد. شاید بتوان گفت که 90درصد هر قالبی، بدنه آن است. متریال مورد استفاده آن عموما آلومینیوم خواهد بود. البته در برخی از شرکت ها همچنان از آهن در ساخت آن استفاده میکنند. عموما شرکت های چینی چنین رویه ای را دارند. اما در کشور ما ایران تمامی قالب سازان از آلومینیوم استفاده میکنند. اگر در همین مقاله به بخش متریال قالب مراجعه کنید، توضیحات مفصلی در این زمینه ارائه شده است. با توجه به آنچه که گفته شد تمامی قالب های ایرانی از آلومینیوم هستند. بنابراین تفاوت بین آنها در آلیاژ آلومینیوم است. جاییکه میتوانیم از آلومینیوم با گرید های مختلفی همچون 7000، 6063 و 7075 استفاده کنیم.
یکی از موارد بسیار مهم در کیفیت ظروف تولیدی خک شدن قالب است. بدنه قالب به دلیل تماس حداکثری با پربفرم حرارت دیده، داغ خواهد شد. یعنی هر بار که فک های قالب را میبندیم، یک مقدار انرژی گرمایی را جذب میکنند. بنابراین به طور دائم در حال افزایش دما هستند. بطر های پت پس از باد شدن در داخل قالب باید خنک شوند. یعنی باید حرارت خود را از دست بدهند. زیرا در هنگام داغ بودن شکلشان را از دست میدهند. درست د زمانیکه پریفرم بودند و ضمن داغ بودن شکل قالب را گرفتند. حالا پس از این مرحله نیز اگر داغ بمانند باز هم ممکن است تغییر شکل دهند و دفرم شوند. بنابراین باید قالب خنک باشد تا بظری را نیز خنک کند.
یکی از مهم ترین راهکارهای خنک کاری در صنعت، استفاده از مایعات میباشد. آب در دسترس ترین مایع روی کره زمین است و دارای ظرفیت گرمایی بسیار بالایی است. بنابراین اگر استفاده از آن اختلالی در روند کار پدید نیاورد، بهترین مایع برای خنک کردن است. در قالب پت با توجه به متریال آلومینیوم، استفاده از آب هیچ خللی در روند کار نخواهد داشت. برای بهره مندی از آب در خنک کاری قالب از مجراهایی به نام راه آب (آبراه) استفاده میکنیم. این مجاری را در درون قالب به نحوی طراحی میکنیم که آب را در مسیرهایی به درون قالب هدایت کنند. آب خنک از یک طرف این مجاری وارد و از طرف دیگر خارج خواهد شد. بدین ترتیب گرمای قالب به طور مداوم توسط آب خارج و دمای آن بالا نمیرود.
راه هوا نیز از جمله موارد مهم در ساخت قالب پت است. اما نکته مهم این است که راه هوا هیچ ارتباطی با خنک شدن قالب ندارد. راه هوا در حقیقت برای خروج هوای اضافه مابین پریفرم و بدنه قالب است. در هنگام تولید ظرف پریفرم داغ را توسط فشار باد باز میکنیم تا به قالب بچسبد. این کار سبب محبوس شدن هوا مابین پریفرم و قالب خواهد شد. ان هوا اضافه میتواند در شکل گیری ظرف خلل ایجاد کند. برای آنکه اختلال مورد نظر را بر طرف کنیم، مجاری بسیار کوچکی را در نظر میگیریم تا هوا از آنها خارج شود.
بیشتر بدانید: دستگاه لیبل چسبان
گروه صنعتی امین ماشین مفتخر است تا با اتکا به توان تیم های تخصصی خود در حوزههای فنی مهندسی، ارائه دهنده ماشین آلات لیبل چسبان با کیفیت و کارایی بسیار بالا باشد.
آدرس : کرج. کمالشهر. خیابان عطا. پلاک20.1
ایمیل : marketing@aminmco.com
ساعت پاسخگویی : شنبه تا پنجشنبه 8 الی 17
شماره تماس دفتر فروش : 02634724680
شماره موبایل واحد مشاوره : 09122793157
شماره شبکه های اجتمایی : 09904342088
