لیبل زن پشت چسب دار:
بدون شک لیبل زن پشت چسب دار پرمصرف ترین نوع ماشین آلات از خانواده دستگاه لیبل چسبان، میباشد. این دستگاه عددی بین ۷۰ تا ۸۰ درصد کل لیبل های مصرفی در کشور را به خود اختصاص داده است. اصولاً هر محصولی که بخواهد به دست مصرف کننده نهایی برسد نیاز به بسته بندی و طبعا لیبل زن پشت چسبدار دارد. اگر به فروشگاههای بزرگ (مال ها) سری بزنید یا اینکه به داروخانه ها بروید و یا به فروشگاه های مواد شیمیایی مراجعه کنید و همینطور به فروشگاههای تعویض روغن موتور بروید. در همه آنها محصولات شان را در بسته بندی هایی از سایز کوچک تا بزرگ می بینید که همگی لیبل دارند.
لیبل زن پشت چسب دار محبوب ترین است
اگر با دقت بیشتری به بسته بندی ها نگاه کنید متوجه می شوید که عمده آنها از لیبل زن پشت چسب دار استفاده می کنند. این نوع از لیبل ها از گذشته تا به امروز محبوب ترین نوع لیبل دربین کارخانجات هستند. از طرفی زیرساخت های آن ها شامل طراحان و چاپخانه ها به وفور در تمامی نقاط کشور در دسترس تولیدکنندگان قرار دارند. به همین دلیل عموم کارخانجات که کار بسته بندی را در خطوط تولید خود دارند لیبل پشت چسبدار را به سایر لیبل ها ترجیح می دهند.
پر مصرف ترین نوع لیبل
در دنیای بسته بندی انواع گوناگونی از لیبل ها مورد استفاده قرار میگیرند. در این میان 4 نوع از آنها در کشور ما کاربر دارند. لیبل پشت چسبدار، لیبل شیرینگ (واژه صحیح و البته “غیر مصطلح” شرینک است)، لیبل ا پی پی (OPP) و لیبل آی ام ال (IML). هر کدام از اینها ویژگی هایی دارند و مناسب کابردی هستند. در میان آنهالیبل پشت چسبدار دارای بالاترین نرخ مصرف است. به جرات میتوانیم بگوییم که بیش از 85 درصد کل لیبل های مصرفی در کشور از نوع پشت چسبدار هستند.
بیشتر بخوانید: دستگاه لیبل شیرینگ (نام لیبل شرینک صحیح تر است)
نحوه کارکرد دستگاه لیبل زن پشت چسب دار:
كاركرد لیبل زن پشت چسب دار به اين شکل است كه: ابتدا رول لیبل در دستگاه قرار داده و تنظیمات مورد نیاز در مورد لیبل و ظرف را انجام میدهیم. با شروع کار دستگاه، ظروف بر روی نوار نقاله به جلو می آیند. دستگاه با تشخیص هر یک از ظرف (از طریق سنسور) لیک لیبل را از رول باز میکند. در انتها این لیبل بر روی سطح ظرف مینشیند. امروزه دستگاه های متفاوتی برای عمليات لیبل زنی در بازار توليد و ساخته شده است. صاحبان صنایع بنا به نياز و بودجه خود می توانند اقدام به تهيه دستگاه کنند. این دستگاه قابل استفاده برای ظروف كتابی و بطری های گرد است. همچنین این ظروف میتوانند با متریال های مختلف نظیر پلی اتلين، شيشه، پت و فلز باشند.
مدل های مختلف لیبل زن پشت چسب دار
این دستگاه را بر اساس ظروفی که میخواهد لیبل چسبانی کند به چند مدل تقسیم بندی میکنیم. به طور نمونه دستگاه گرد زن و دستگاه لیبل زن تخت. همچنین بر این اساس که بر روی هر ظرف چند لیبل میچسبانیم هم تقسیم بندی داریم. مثلا دستگاه لیبل زن دو طرفه و یا دستگاه لیبل زن سه طرفه. البته در سال های اخیر طراحی ظروف تغییرات زیادی داشته اند و مدل های جدیدی اضافه شده اند. از آن جمله میتوانیم به ظروف بیضوی و همچنین ظروف کونیک اشاره کنیم. بطری های کونیک به این صورت هستند که سطح مقطع بطری از کف ظرف تا بالای ظرف یکسان نمی ماند. به این صورت که یا قطر ( سطح مقطع) از پایین با بالا کم میگردد یا برعکس، بیشتر میشود.
مهم ترين مدل ها:
لیبل زن پشت چسبدار گرد زن: این دستگاه مخصوص لیبل زنی بر روی بطری های گرد که استوانه کامل هستند میباشد. یعنی ظرفی که قاعده دایره شکل دارد و به طور یکنواخت تا بالا دایره ای میماند.
لیبل زن پشت چسبدار دو طرفه: این ماسین لیبل زنی برای ظروفی است که میخواهیم دو لیبل بر روی آنها بچسبانیم. یعنی بر روی وجه چپ و راست ظرف و یا وجه جلو و عقب آن. نکته مهم این است که لیبل ها بر روی دو وجه روبروی هم قرار میگیرند.
لیبل زن فوقانی (Top): این مدل هم از پرکاربرد ترین مدل های دستگاه است و برای لیبل زنی بر روی وجه بالایی (یا درب ظرف) به کار میرود.
دستگاه لیبل زن دو طرفه تخت اورلپ
دستگاه لیبل زن دو طرفه گرد اورلپ
کاربرد در صنایع مختلف:
لیبل زن پشت چسب دار در هر صنعتی که نیاز به بسته بندی داشته باشد کاربرد دارد. یعنی هر کجا که دو نکته مهم وجود داشته باشد. اول آنکه تولیدات کارخانه جات برای رسیدن به دست مصرف کننده نیاز به بسته بندی داشته باشیم. دوم آنکه حجم تولید به قدری باشد که نیاز به ماشین آلات داشته باشیم. به عنوان مثال :
در یک کارخانه تولید مواد شوینده، مایع ظرفشویی در مخازن با ظرفیت های بالای چند تن تولید می گردند. حال برای آن که این مایع به دست من و شما برسد باید در بطری های کوچک تر مثلاً با ظرفیت ۱ لیتر بسته بندی شود. از طرفی هر کدام از این بطری ها نیاز به لیبل دارند. بنابراین می توانیم بگوییم هر ماده مصرفی که در طول روز با آنها سروکار داریم نیاز به لیبل دارند. عمده صنایع هدف شامل صنایع غذایی، صنایع داروسازی، صنایع مواد شیمیایی، صنایع پتروشیمی، صنایع مواد شوینده و صنایع آرایشی بهداشتی هستند. همچنین بر روی کالاهایی مثل جعبه های موبایل، قطعات الکترونیکی، جعبه های بسته بندی قطعات یدکی خودرو و بسیاری دیگر از صنایع لیبل ها کاربرد گسترده ای دارند.
عوامل موثر بر کیفیت لیبل چسبانی
عوامل مهمی بر روی دقت و کیفیت لیبل زنی اثر دارند. در این بخش میخواهیم اشاره کوتاهی به آنها داشته باشیم. این وامل را میتوانیم در 3 دسته تقسیم بندی کنیم. اصولا لیبل چسبانی حاصل ار یک مثلث است. اضلاع این مثلث عبارتند از دستگاه، بطری و لیبل. هرقدر آنها کیفیت بیشتری داشته باشند، خروجی کار بهتر خواهد بود. از طرفی بایستی یک هماهنگی میان هین سه ضلع برقرار باشد. به این ترتیب بالاتری راندمان را از کارمان مشاهده خواهیم کرد. در ادامه به بررسی هر کدام از این سه ضلع می پردازی
داروسازی، حساس ترین صنعت
در میان صنایع مختلف، بی تردید صنایع دارویی از جایگاه ویژه ای برخوردارند. اهمیت این صنعت به حدی است که دستگاه های لیبل زن در این صنعت نام مخصوص به خود را دارند. همچنین استانداردهای ویژه ای را برای آنها تعریف کرده اند. به طور مثال متریال مورد استفاده در آنها نمی تواند از آهن و فلزات مشابه باشد. در آنها این دستگاه را به اسم لیبل چسبان دارویی میشناسند. البته این نام گذاری به همیجا ختم نشده است. در میان محصولات دارویی، ظروف ویال بسیار پر مصرف هستند. از این رو برای دستگاهی که بر روی آنها لیبل می چسباند نام لیبل زن ویال را انتخاب کرده اند.
اجزا دستگاه لیبل زن پشت چسب دار
لیبل زن پشت چسب دار از چند جز مختلف تشکیل شده است. هر کدام کارایی خود را داشته و بخشی از مراحل لیبل چسبانی را بر عهده دارند. هر چقدر آشنایی ما با این اجزا بیشتر باشد، کارمان راحت تر خواهد بود. این راحتی در کلیه مراحل انتخاب و خرید، راه اندازی، بهره برداری و نیز تعمیرات و نگهداری خواهد بود. یعنی اینکه تمامی افراد در یک مجموعه اعم از تیم بازرگانی و تدارکات، تیم اپراتوری و بهره برداری و نیز تیم فنی همگی نیاز به شناخت جزییات دستگاه دارند. بدیهیست که این شناخت عمیق یا مطالعه یک مقاله به دست نمی آید. همچنین ما هم نمیتوانیم مقاله ای را تدوین کنیم که در آن تمامی جزییات آورده شود. برای همین هدف از این بخش مقاله را آشنایی اولیه با اجزا دستگاه قرار میدهیم.
شاسی (Structure)
در این دستگاه و اصولا در بسیاری از ماشین آلات شاسی ستون فقرات آن محسوب میگردد. به همین خاطر مهم است که آنرا بسیار محکم و بر اساس اصول مهندسی مکانیک (استاتیک) بسازیم. ابعاد شاسی، ابعاد پروفیل ها و ورق ها، نحوه صحیح جوشکاری و حتی نحوه نصب پیچ یا چرخ های پایه اثری مستقیمی بر روی آن دارد. نکته بسیار مهمی وجو دارد. آن نکته عبارت است از کارکرد اصولی شاسی.
بایستی بدانیم که شاسی صرفا برای نگه داشت اجزا نیست. بلکه قرار است ارتعاشات و لرزش های ناشی از کارکرد موتور ها و جک ها را نیز پوشش دهد. زیرا عدم این پوشش دهی میتواند دو اثر نامناسب داشته باشد. نخست آنکه عمر دستگاه پایین می آید. زیرا به دلیل عدم دفع ارتعاشات، لرزش های مداوم سبب پایین آمدن عمر مفید بخش های گوناگون دستگاه خواهد شد. نکته دوم پایین آمدن کیفیت لیبل چسبانی است. زیرا لرزش ها سبب خارج شده دستگاه از تنظیمات است. به همین خاطر استراکچر ماسب اولین نکته ایست که به آن توجه میکنیم.
کانوایر در لیبل زن پشت چسب دار
همانند تمامی ماشین آلات، کانوایر در این دستگاه نیز وظیفه جابجایی را بر عهده دارد. جابجای بطری ها که البته باید با دقت خاصی صورت گیرد. همه ما میدانیم که دقت لیبل چسبانی اهمیت فراونی دارد. این دقت بر اساس عملکرد چند بخش خواهد بود که یکی از آنها کانوایر میباشد. بنابراین کارکرد درست آن تاثیر زیادی بر روی نتیجه کار خواهد داشت. باز هم یادآوری میکنیم که در مورد لیبل زن پشت چسب دار دقت و کیفیت بسیار مهم است. این طور نیست که صرفه چسباندن لیبل کافی باشد.
کانوایر در این دستگاه در مل های مختلف وظایف متفاوتی دارد. مثلا در مورد دستگاه گرد زن صرفا انتقال بطری ها مطرح است. اما در مورد دستگاه تخت زن اینگونه نیست. در این حالت ضمن انتقال، کنترل بطری ها نیز بر عهده آن است. به این صورت که ابتدا طری ها توسط صاف کن، تحت زاویه درست در می آیند. حال بایستی این زاویهتا انتهای کار حفظ شود. برای این منظور از کانوار اصلی به همراه کانوایر دیگری استفاده میکنیم. کانوایر اصلی از کف و کانوایر دیگر از بالا بطری را احاطه میکنند. به این ترتیب بطری در کنترل کامل خواهد بود و زاویه حفظ میگردد.
ایجاد فاصله در لیبل زن پشت چسب دار
دستگاه لیبل زن پشت چسب دار برای انجام کار خود نیاز دارد تا یک فاصله حداقلی ما بین ظروف باشد. ممکن است این فاصله در مواردی نزدیک به صفر و یا حتی دقیقا صفر باشد. اما در اغلب موارد فاصله مناسبی مورد نیاز است. کاملا واضح ایت که هنگام ورود بطری ها به نوار نقاله این فاصله خود به خود ایجاد نخواهد شد. به طور مثال اگر اپراتور با دست آنها را قرار دهد و یا از یک دستگاه پرکن وارد شوند، فاصله آنها نا برابر و بدون کنترل خواهد بود. در این هنگام از بخشی بنام فاصله انداز استفاده میکنیم. کار این بخش آنست که بطری ها را با یک فاصله مساوی به سمت اپلیکیتور هدایت کند. صد البته که این فاصله بایستی قابل تنظیم باشد.
فاصله انداز ها انواع مختلفی دارند. هر کدام از آنها برای موارد مخصوصی مناسب هستند. بنابراین کاربردشان مشخص کننده مدل آنها خواهد بود. از جمله انواع آنها میتوانیم به مدل های رپراند و صفحه تخت روبرو، دو رپراند روبروی هم، ستاره ای، غلطکی و همین طور فنری اشاره کنیم. در مورد ظروف تخت و کتابی مدل دو رپراند روبروی هم مناسب تر خواهد بود. همچنین برای ظروف گرد تقریبا تمامی مدل ها مناسب هستند. اما در مورد ظروف نامنظم و غیر هندسی، بایستی بر اساس همان ظرف تصمیم گیری کنیم.
فاصله انداز مناسب
ایجاد فاصله برای ظروف تخت نیز نکاتی را در بردارد. اگر این ظروف به صورت کاملا تخت ( یعنی کتابی) باشند، دو رپراند روبروی هم بهترین مدل خواهد بود. این دو رپراند را کاملا روبروی هم قرار میدهیم. نکته مهم اینست که سرعت هرو موتور در دو رپراند باید یکسان باشد. به این ترتیب با عبور بطری ها، تسمه ها آنها را کاملا کنترل کرده و با سرعت خودشان به جلو میبرند. اختلاف سرعت نوار و سرعت رپراند ها باعث ایجاد فاصله بینشان میگردد.
اپلیکیتور (جعبه لیبل)
در دستگاه لیبل زن پشت چسب دار عملگر اصلی را اپلیکیتور مینامیم. این بخش همانی است که رول لیبل را در خود نگه میدارد و تک تک لیبل ها را روی بطری ها میچسباند. شاید بتوانیم آنرا پیچیده ترین بخش دستگاه هم بدانیم. عملکرد دقیق آن از چند منظر قابل بررسی است. اول آنکه لیبل ها را درست در زمان مناسب از رول جدا کرده و آماده چسباندن کند. دوم آنکه لیبل ها همگی در یک راستا باشند. یعنی زاویه درستی بر روی بطری ها داشته باشند. سومین و پرچالش ترین مسئله یکنواختی کار آن است. یعنی آنکه وقتی تعدادی بطری را لیبل چسبانی کرد، اکثریت آنها یک مدل باشند. یعنی یک وحدت رویه در چسبانش لیبل را شاهد باشم. به زبان بسیار ساره این طور نباشد که هر کدام از لیبل ها در جایی از بطری باشند.
کارهایی که اپلیکیتور بر عهده دارد شامل چند ریزعملگر هستند. آنها عبارتند از باز کردن رول، جدا کردن لیبل از روی رول باز شده و چسباندنش و نیز جمع آوری ضایعات لیبل ها. برای هر کدام از این موارد یک یا دو مکانیزم بر روی اپلیکیتور تعبیه کرده ایم. بنابراین عملکرد صحیح آن مشروط بر عملکرد زیربخش های آن میباشد. طراحی مهندسی و اصولی، انتخاب متریال مناسب و نیز ساخت دقیق قطعات از عوامل مهم و موثر بر آن هستند.
نگهداری از رول
از جمله وظایف مهم نگهداری از رول لیبل میباشد. این بخش ضمن نگهداری رول بایستی بتواند آنرا به موقع باز کند. باز شدن رو اولین مرحله از کار چسباندن لیبل است. شاید این مسئله بسیار ساده بنظر بیاید. اما دقت اینکار میتواند دقت لیبل رنی را رقم بزند. اگر باز شدن رول به درستی صورت نگیرد، لیبل با خطای زیادی بر روی ظروف مینشیند. این مسئله مخصوص در مورد ظروف تخت اهمیت فراونی خواهد داشت. منظور از باز شدن صحیح رول انجام آن در زمان مناسب و با سرعت مناب میباشد.
کنترل لیبل باز شده از رول
پس از آنکه رول لیبل باز شد، بایستی تحت کنترل بماند تا به بخش بعدی یعنی تیغه برسد. برای همین نیاز به ادواتی دارین تا آنرا کنترل و هدایت کنند. برای این منظور از رولیک هایی بنام رولیک های هدایت استفاده میکنیم. ساختار آنها همانند تمامی رولیک هاست. یک شفت میانی که توسط دو عدد بلبرینگ با یک لوله از جنس پلیمر یا آلومینیوم یا استیل در تماس است. شفت میانی به صفحه اپلیکیتور متصل و بدون حرکت خواهد بود. در عوض لوله دوار است و میتواند همراه با حرکت لیبل ها بچرخد.
جدایی لیبل ها از کاغذ روغنی
پس از باز کردن رول و هدایت آن به جلو، نوبت به جدا کردن یک به یک لیبل ها از کاغذ روغنی و چسباندن به بطری میرسد. این کار توسط یک تیغه فلزی صورت میگیرد. برای این منظور از یک صفحه فلزی ترجیحا از جنس استیل استفاده میکنیم. برای بهبود عملکرد یک طرف آنرا همچون لبه قیچی تیز میکنیم. توجه داشته باشید که این تیزی نباید مثل لبه پاقو دو لبه باشد و فقط یک لبه تیز شود. نکته بعدی در مورد یکنواختی حرکت از لبه تیغه است. اگر این حرکت یکواخت نباشد، لیبل ها به صورت بالا و پایین روی بطری میچسبند.
بخش کشش در لیبل زن پشت چسب دار
تا به اينجاي كار ىر تمام صحبت ها، از حرکت و کشش لیبل گفتیم، اما از عامل این حرکت حرفی نزدیم. این بخش کار کشیدن لیبل را انجام میدهد. در وهله اول میخواهیم در مورد اینکه چرا باید این حرکت به صورت کشش باشد صحبت کنیم. چندین بار از ما سوال شد که چرا لیبل کشیده میشود؟ آیا امکان آن وجود ندارد که نکشیم؟ برای مثال آنرا هل دهیم؟ یعنی حرکت به صورت هل دادن باشد. اگر با ساختار اپلیکیتور آشنایی داشته باشیم، در مییابیم که در صورت هل دادن، لیبل حرکت نمیکند. این کار فقط باعث باز شدن رول میگردد و حرکت روبه جلویی نخواهد داشت. به دلیل ماهیت نوار لیبل که به صورت رول درآمده است، ناچاریم تا آنرا بکشیم. با اینکار هم حرکت نوار لیبل را رقم میزنیم و هم رول را باز میکنیم.
ضایعات
آخرین قسمت از اپلیکیور جمع آوری ضایعات است. جاییکه کاغذ روغنی را به صورت رول جمع میکنیم. تصور کنید اگر این اتفاق نمیافتاد چی میشد؟ کارغذ روغنی بدون هیچ نظمی در اطراف دستگاه پراکنده میشد. احیانا ممکن بود مابین ادوات و مکانیزم ها دستگاه برود. حتی ممکن بود باعث آسیب به دستگاه شود یا حداقل اختلالی ایجاد کند. بنابراین این قسمت نیز از ضروریات کار است و عملکرد صحیح آن الزامیست.
اتوماسیون صنعتی در لیبل زن پشت چسب دار
در این بخش میخواهیم توضیحات کامل و مختصری از بخش الکترونیک دستگاه ارائه کنیم. این بخش شامل 5 قسمت اصلی میباشد. تابلو برق، کنترل (پی ال سی)، مانیتوریگ (صفحه نمایش لمسی)، حسگرها (سنسورها) و عملگرها (اکچویتورها).
تابلوبرق
محلی برای قرار گیری ادوات الکتریکی و نیز ارتباط سیمی (Wiring) مابین آنها. ادواتی نظیر درایو موتورها، شیر برقی جک ها، کنتاکتور، انواع رله ها، محافظ جان، منبع تغذیه 24 ولت و سایر ادوات الکتریکی در این این بخش قرار میگیرند. آنها از طریق ترمینال ها با سایر بخش های الکترویکی در ارتباط خواهند بود. در حقیقت میتوانیم بگوییم تمامی بخش های الکترونیک با تابلو برق در ارتباط هستند.
سطح کنترل در اتوماسیون صنعتی
اصلی ترین بخش اتوماسیون صنعتی سطح کنترل است. جاییکه اطلاعات سیستم به آن وارد و براساس برنامه کنترلی تحلیل هایی انجام و تصمیماتی اتخاذ میگردد. این تصمیمات به موتورها و جک ها منتقل تا امور محوله انجام گیرند. در مورد دستگاه لیبل زن پشت چسب دار دو نوع از کنترلر ها را مورد استفاده قرار میدهیم. دسته اول پی ال سی ها هستند. آنها کنترلر های استاندارد شده برای صنعت هستند کار با آنها به دلیل استاندارد سازی های سخت افزاری و نرم افزاری بسیار راحت است. در حقیقت این استانداردها باعث آسانی کار برای برنامه نویسان شده است.